De wildernisgids jaaropleiding is voor personen die veel kennis en vaardigheden willen opdoen voor o.a. zelfstandige tochten in de wildernis, of die willen werken voor bushcraft- en survivalbedrijven, natuurgidsen, reisorganisaties, de outdoorbranche of een eigen bedrijf in deze sector willen beginnen, maar natuurlijk ook gewoon vanuit pure interesse of voor de beleving.

Duur: 40 dagen
Prijs: €3450,- p.p.
Datum: Zie hieronder alle datums voor 2024 / 2025
Locaties: Nederland, België, Duitsland, Frankrijk, Noorwegen en Schotland

Extra informatie

Deze wildernisgidsopleiding bevat kennis en vaardigheden die nodig zijn voor een langdurig verblijf in de wildernis. De doelstelling is om je veel zaken eigen te maken zodat je alleen of met groepen verschillende streken op aarde bewust, veilig en hierdoor vertrouwd en met plezier kunt betreden. Denk hierbij bv aan een meerdaagse trektocht of een langdurige bivak in onherbergzaam terrein. We blijven hierbij onder de boomgrens, maar in Schotland kom je daar wellicht een enkele keer boven. Hoogalpinisme komt tijdens deze opleiding niet aan bod. Tijdens deze opleiding worden onderwerpen gerelateerd aan bushcraft en survival veelvuldig behandeld aangezien deze kennis in mijn ogen noodzakelijk is voor een wildernisgids. Echter zullen er geen hardcore survivals plaatsvinden waarbij je fysiek en mentaal afziet.

Elk traject bestaat uit één of meerdere thema's en de leerstof volgt elkaar logisch op. Wel is het zo dat sommige behandelde onderwerpen als een rode draad door het resterende opleidingsjaar loopt zoals bij oa de onderwerpen navigatie, weerkunde en flora het geval is. De kracht van deze opleiding is tevens ook dat je veel verschillende gebieden bezoekt waardoor je gebiedskennis in verschillende landen opdoet. Voor deelname aan deze opleiding dien je over een gemiddelde conditie te beschikken. Je hebt geen specifieke vooropleiding of kennis nodig.

Datums opleidingsjaar 2024/2025
Voor dit opleidingsjaar zijn er 3 groepen.

* helaas komt het weleens voor dat een gekozen bivaklocatie om één of andere reden niet meer te gebruiken is. In dat geval zal ik een andere locatie kiezen die het best past bij het programma bij voorkeur zo dicht mogelijk de eerst gekozen locatie.

** wanneer u aan beide trektochten wilt deelnemen dan is daar een meerprijs van € 895,00 per persoon aan verbonden.

*** deze tijden refereren naar vertrek- en aankomsttijden Schiphol

*helaas komt het weleens voor dat een gekozen bivaklocatie om één of andere reden niet meer te gebruiken is. In dat geval zal ik een andere locatie kiezen die het best past bij het programma bij voorkeur zo dicht mogelijk de eerst gekozen locatie.

 

Overige tijdsinvestering
Naast de bovenstaande trajecten dien je ook in het volgende te investeren:

- Het succesvol behalen van een EHB(B)O-diploma. Er zijn zorgverzekeraars die de kosten (deels) vergoeden. Informeer bij je eigen zorgverzekering wat de mogelijkheden zijn.
- Ongeveer 60 uur aan huiswerk verrichten. Hiervan is ongeveer 4 uur per maand aan huiswerkopdrachten en ongeveer 16 uur aan voorbereiding voor je eigen onderneming.
- Je eigen onderneming plannen en uitvoeren (advies) die minimaal 72 uur duurt en die buiten Nederland plaatsvindt. Deze onderneming mag uiteraard zo lang duren als je zelf wilt, maar we zullen - bij een eventuele voorbespreking hiervan - uiterlijk alleen de eerste 240 uur bespreken.

Tijdens de voorgaande lesjaren is gebleken dat een extra tijdsinvestering voor het examen 150 eetbare planten (op 75 planten wordt je uiteindelijk geexamineerd) voor sommigen wenselijk is. Diegenen die reeds kennis hierover hadden of extra cursussen hierin volgden waarin veelal direct geslaagd. Diegenen die vooraf geen kennis over het plantenrijk hadden en geen extra cursussen volgden zakten veelal voor dit examen. Om deze reden is het advies om extra plantencursussen te volgen voor diegenen die leek zijn en aan weinig zelfstudie doen. Dit kan uiteraard bij ons door eetbare plantencursussen te volgen, zie https://www.indeoutback.nl/voeding.html, maar dit kan en mag uiteraard ook bij andere organisaties of instanties zoals bv excursies bij Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, etc.
 
Slim leertraject
Is de studiebelasting voor één lesjaar te groot? Er zijn deelnemers geweest die voorafgaand aan de opleiding een EHBO-diploma hebben behaald en reeds de 4 dagdelen plantenexcursies en 2 dagdelen paddenstoelenexcursies hadden gevolgd. Daarnaast hadden sommige diverse andere relevante cursussen gevolgd, om kennis en vaardigheden op te doen en/of zelfstudie uitgevoerd zoals bv het opdoen van plantenkennis. Zodoende hadden deze personen significant veel tijdsbesparing gecreëerd.

 
Wel of geen stage?
Wij bieden je de mogelijkheid om bij ons stage te lopen. Echter gaat de stage pas van start ná de opleiding tijdens het volgende lesjaar. Zodoende weet ik zeker dat je de juiste kennis en ervaring hebt opgedaan, maar voor jezelf is het wellicht ook fijner zodat het tijdens het huidige opleidingsjaar niet te druk wordt. De tijdsduur van de stage is afhankelijk van het aantal medecursisten die zich hiervoor opgeven, maar ook aan de hand van het beschikbare werk dat er is. Je eigen voorkeuren spelen hierbij ook een rol evenals het niveau van kennis en vaardigheden die je beheerst. Per programma zal ik uiterlijk twee stagiaires inzetten. Zodoende waarborg ik de kwaliteit van het programma naar de deelnemers toe.

Tijdens stage leer je voor een groep te staan, verschillende didaktische methoden om kennis over te dragen en feedback te kunnen geven, maar ook hoe je feedback dient te ontvangen. Mocht je stage willen lopen dan komt er natuurlijk wel extra tijdsinvestering bij kijken. Niet alleen voor daadwerkelijke stage uren, maar ook aan de voorbereiding van programma's. Verwacht niet heel veel stage te kunnen lopen. Naar verwachting zal het gaan om twee tot drie dag- of weekendprogramma's. Stage mag, maar is zeker niet verplicht voor het behalen van je diploma.

 
Wel of geen diploma?
Je zult merken dat deelnemers verschillende beweegredenen hebben om aan deze opleiding mee te doen. De één heeft de ambitie om daadwerkelijk na het behalen van het diploma er zakelijk mee aan de slag te gaan terwijl een ander die ambitie niet heeft. Wil je niet in aanmerking komen voor een diploma dan vervallen de huiswerkopdrachten, toetsen en examens voor je. Wil je wel graag het diploma behalen dan dien je succesvol alle toesten en examens te volbrengen. Voorafgaand aan de opleiding verneem ik graag of je wel of niet een diploma wenst te behalen. Om het diploma wildernisgids te kunnen behalen dien je over verschillende kennis en vaardigheden te beschikken. De eindcriteria zal tijdens het eerste weekend als document worden uitgereikt en besproken.

 
Examens
Er vindt één praktijkexamen, drie theorie-examens en één toets plaats tijdens dit traject, te weten in de juiste volgorde:

    één theorie-examen over NAVIGATIE voorafgaand aan TREKTOCHT FRANKRIJK.
    één theorie-examen over WEERKUNDE na TREKTOCHT ZWEDEN/SCHOTLAND.
    één theorie-examen over FLORA voorafgaand aan PADDENSTOELEN.
    praktijkexamens tijdens TREKTOCHT ZWEDEN/NOORWEGEN.

De uitslag van een theorie-examen zal uiterlijk een maand na het maken bekend zijn en de uitslag van het praktijkexamen zal direct in Zweden/Noorwegen bekend worden gemaakt.

Toetsen

Je zult meerdere keren worden getoetst op diverse vaardigheden en kennis. Dit doen we tijdens de lessen die er zijn. Als voorbeeld; de les vuur maken met een firesteel is bezig. Heb je hiermee vuur gemaakt dan vinken we deze af als succesvol. Dit doen we bij meerdere onderwerpen. Zo weten we zeker en maken we het overzichtelijk dat je over verschillende vaardigheden beheerst en over de nodige kennis beschikt. Dit zijn tevens goede momenten om te kijken of je op koers ligt voor het behalen van je diploma.

 
Herexamens
Mocht je niet slagen voor één of meerdere theorie-examens dan bieden we je de mogelijkheid voor een herexamen. De datum waarop de herexamens plaatsvinden is:

- tijdens lesjaar 2024/2025: op donderdag 13 februari 2025 vanaf 10.00 uur in Rockanje.

Er worden extra kosten berekend voor de herexamens. De huur van een ruimte is uiteraard niet gebudgetteerd in de totale kosten van deze opleiding. Deze specifieke kosten bedraagt € 35,00 per persoon en is inclusief koffie, thee, water en een koekje.

Mocht je zakken voor het praktijkexamen dan dienen we in overleg te kijken hoe we dit herexamen het beste kunnen uitvoeren. Hoogstwaarschijnlijk zal je dan een groep onder toeziend oog van mij met goed resultaat moeten begeleiden. De bijkomende kosten voor deze onderneming zijn ook geheel voor eigen rekening.

 
Kosten
De kosten voor deze opleiding bedraagt € 3.450,00. Hierbij zit inbegrepen:
Alle overnachtingen op de diverse bivaklocaties, 2x vliegticket naar Schotland of Zweden en Noorwegen, vervoer op locatie dmv gehuurde auto's en/of minibusjes inclusief verzekeringen en één hotelovernachting in Schotland of Zweden en één hotelovernachting en één overnachting in een boshut in Noorwegen. Exclusief zijn de eventueel nog aan te schaffen uitrusting, studieboeken van totaal zo'n € 165,00, drie topografische kaarten van totaal ongeveer € 35,00, alle maaltijden en drankjes, vervoer (carpoolen met medecursisten maakt het goedkoper).
LET OP: wanneer de vliegtickets duurder of goedkoper zijn dan berekent dan wordt dit middels een nacalculatie verrekend. De vliegtickets zijn in dit bovenstaande bedrag berekent op € 135,00 per persoon per ticket inclusief bagage- en boekingskosten. Meer informatie vindt je in de offerte.
 
Kies je ervoor om aan een extra weektraject in Schotland of Zweden deel te nemen dan is de meerprijs € 895,00. Hierbij zit inbegrepen:
De overnachtingen op de diverse bivaklocaties, 1x vliegticket en vervoer op locatie inclusief verzekeringen voor de gehuurde auto's en/of minibusjes en één hotelovernachting. Exclusief is de topografische kaart van ongeveer € 15,00, alle maaltijden en drankjes, vervoer naar het vliegveld (carpoolen met medecursisten maakt het goedkoper).
LET OP: wanneer de vliegticket duurder of goedkoper zijn dan berekent dan wordt dit middels een nacalculatie verrekend. De vliegticket in dit bovenstaande bedrag is berekent op € 135,00 per persoon per ticket inclusief bagage- en boekingskosten. Meer informatie vindt je in de offerte.
 

Verzekering
Een goede verzekering is noodzakelijk als je in de outdoors op pad gaat. Vandaag de dag zijn er gelukkig goede en goed betaalbare mogelijkheden. Een verzekeringsmaatschappij die al jaren een goede dekking biedt is bv Europeesche Verzekeringen.
 

Kan je één of meerdere weekenden niet?
Mocht je bij één of meerdere opleidingstrajecten niet aanwezig kunnen zijn dan is het in sommige gevallen noodzakelijk om deze gemiste leerstof op een ander moment tot je te nemen. Hiervoor zullen geen 'inhaaldata' worden ingepland. Je dient hiervoor zelf verantwoording te nemen. Uiteraard kunnen wij wel aangeven wat je precies gemist hebt. Ook zijn er opties om alsnog de vereiste kennis en vaardigheden op te doen:

- met een medecursist(en) plan je een dagdeel, dag of weekend waarbij diegene jou de leerstof (deels) overbrengt. Voor de persoon die dit leidt heeft het als voordeel dat hij of zij het instructeursvak oefent, maar daarnaast is het ook een goed moment om te kijken of diegene het zelf ook begrijpt en beheerst. Hierbij moet wel gezegd worden dat het onderwerp weerkunde wellicht het lastigste onderwerp is om een ander aan te leren.
- van het vorige opleidingsjaar zijn er een aantal personen die dit jaar stage gaan lopen. Ik kan hen vragen of iemand wellicht geïnteresseerd is om je het gemiste traject bij te brengen; de stagiair in kwestie heeft inmiddels de kennis en skills. Bij voorkeur vindt dit plaats tijdens de avonduren van een opleidingsweekend, maar misschien is het ook een optie om dit bv op een of meerdere dagen vóór en/of ná een opleidingsweekend uit te voeren of om hiervoor een andere datum/data in te plannen. Bij het laatstgenoemde dien je in overleg met de stagiair een geschikte datum te kiezen.
- van een aantal opleidingsweekenden is het ook mogelijk om deze in te halen door je in te schrijven voor een losse cursusdag(en), -weekend(en) of -week/-weken die via onze jaaragenda wordt aangeboden. Als voorbeeld; je mist het traject FLORA EN VOEDING dan is het mogelijk om de benodigde kennis op te doen door jezelf in te schrijven voor één of meerdere eetbare planten cursussen. Dit geldt ook voor oa de onderwerpen vuur, diersporen, navigatie en weerkunde mits deze cursusdagen doorgaan. Helaas gebeurt het weleens dat door te weinig aanmeldingen een programma wordt geannuleerd. Zie de afzonderlijk te volgen cursussen op onze jaaragenda. Hieraan zitten kosten verbonden. Als deelnemer van deze jaaropleiding tot wildernisgids ontvang je wel 10% korting op al onze aangeboden cursussen.
- ook is het mogelijk mij afzonderlijk voor één of meerdere dagen in te huren. Ik vraag hiervoor wel een dagprijs en dat is exclusief eventuele bijkomende kosten zoals reiskosten, terrein- en materiaalhuur, etc. Een optie als deze wordt waarschijnlijk interessanter als er meerdere mensen aan deelnemen zodat de kosten gedeeld kunnen worden.

Wellicht zijn er nog andere mogelijkheden te bedenken. Uiteraard is dit bespreekbaar. Mocht je voor het diploma willen gaan dan is het wel een vereiste om alle gemiste kennis en vaardigheden vóór de examens en het traject in Zweden/Schotland op te doen.

 
 
WhatsApp of Signal
Er zal een WhatsApp- of Signalgroep worden aangemaakt voor deelnemers van de jaaropleiding tot wildernisgids. Dit medium is een krachtig middel gebleken betreft het aanleren van de behandelde onderwerpen. Er wordt namelijk kennis gedeeld aan de hand van foto's, video's, documenten, internetlinks, etc, er worden vele vragen gesteld en discussies komen op gang. Je kan veel voordeel halen wanneer je jezelf aansluit bij zo'n groep. Deelname is uiteraard vrijblijvend. Alle officiële berichten van onze kant zal uitsluitend via de e-mail gaan.
Persoonlijk zal ik deze berichten niet tot nauwelijks op de voet volgen aangezien ik niet graag aan mijn telefoon gekluisterd zit. Wil je mij bereiken dan gelieve dit telefonisch te doen. Een beller is bij mij sneller. Heeft dit niet je voorkeur dan uitsluitend alleen via de e-mail. Wees er dan wel van bewust dat antwoord soms enige tijd kan duren.
 

Uitrusting
Wanneer je je definitief hebt aangemeld ontvang je per e-mail een informatieve checklist en de checklist van het traject sneeuwgebieden. Hierop staat vermeld welke uitrusting je nodig dient te hebben voor deze opleiding. Dit is een zeer uitgebreide lijst waarop naast het benoemde item ook mijn ervaring en vaak ook een link naar het artikel wordt vermeld. Aan de hand hiervan hoop ik dat je een goede beslissing kunt nemen. Deze lijst is echter niet leidend, want materiaalkeuze is erg persoonlijk. Tijdens de eerste lesdag gaan we uitgebreid in op hardware materialen en kleding. Mijn advies; wacht deze dag af alvorens je aankopen gaat doen.
De extra kosten die je hieraan kwijt bent is uiteraard alleen door jou te achterhalen en te bepalen. De één heeft zijn uitrusting al compleet, een ander voor de helft terwijl nog een ander persoon helemaal vanaf nul begint. Ik adviseer je om dit kostenplaatje voor jezelf helder te krijgen en pas uitrusting aan te schaffen als het zeker is dat deze jaaropleiding tot wildernisgids doorgaat. Uiteraard ontvang je bericht als het benodigde aantal aanmeldingen behaald zijn. Dit zal dan tevens op de jaaragenda worden vermeld.
Naast deze 'hoofdchecklisten' zijn er ook afzonderlijke checklisten voor elk opleidingstraject. Deze checklisten zullen vorrafgaand aan elk traject worden gedeeld.

Hoe gaan wij om tijdens Coronamaatregelen en/of (gedeeltelijke) lock-down
Het Coronavirus heeft ervoor gezorgd dat tijdens de afgelopen twee lesjaren sommige trajecten helaas niet door konden gaan. Deze gemiste trajecten werden vervolgens verzet naar het volgende jaar. Tijdens het eerste Coronajaar hebben we in totaal 3 weekenden gemist (7 dagen) en het tweede Coronajaar 2 weekenden (5 dagen). Helaas kwam dit door opgelegde maatregelen en/of een (gedeeltelijke) lockdown. Hierdoor moesten we soms noodgedwongen onze programma's aanpassen, schuiven met landen/locaties en de te behandelen onderwerpen. De onderwerpen die uiteindelijk werden geëxamineerd hadden altijd voorrang op alle andere onderwerpen waarvoor geen theorie- of praktijkexamen gepland stond. Er werd echter NOOIT geschoven met data en tijden. Ook was er vooraf aan alle deelnemers beloofd; de opleiding zal nooit en te nimmer worden gedowngrade. Ofwel;

- alle geplande trajecten worden buiten uitgevoerd; geen enkel traject zal dus, in tegenstelling tot sommige andere organisaties, worden vervangen voor online sessies
- de verdeling van programma’s in NL en het buitenland zal hetzelfde blijven

Deze beloftes gelden uiteraard ook voor toekomstige jaaropleidingen tot wildernisgids.

Wel kan het zijn dat een buitenlands traject kan worden gewijzigd naar een ander land. Zo konden we tot tweemaal toe niet naar Schotland waardoor we noodgedwongen zijn uitgeweken naar Zweden wat overigens een zeer waardig alternatief was. Sterker nog; dit traject in Zweden beviel mij zo goed dat dit voor volgende jaar voor groep 1 staat ingepland.

De eerder genoemde gemiste weekenden werden vervolgens ingepland als één traject. Ofwel; in een 8-daags en 6-daagse trajecten. Ik heb voor elke groep één extra dag toegevoegd. Dit als dank van mijn kant voor het meeveren tijdens deze ongewone tijd. Via www.datumprikker.nl stelde ik vervolgens een aantal data voor en werd er gekozen voor de data waaraan de meeste personen (en uiteraard hopelijk iedereen) konden deelnemen.

Meer informatie over onze organisatie rondom Corona kunt u lezen in onze algemene voorwaarden die wordt toegestuurd bij een informatie aanvraag of aanmelding via de e-mail.

 
Boeken
Tijdens de jaaropleiding maken we gebruik van diverse fysieke boeken, maar ook e-books, PDF-bestanden en apps. Deze staan allemaal vermeld op een boekenlijst. Deze lijst zal worden verstuurd wanneer je je hebt aangemeld. Ook voor de boeken geldt; schaf deze pas aan als het zeker is dat deze opleiding doorgaat.

 
Voordelen
Als deelnemer van deze jaaropleiding kan je genieten van een aantal voordelen. Je ontvangt zowel 10% korting op diverse materialen waaraan wij kunnen komen en je ontvangt 10% korting op al onze activiteiten. Van deze voordelen kan je het gehele opleidingstraject gebruik maken.
 

Aantal deelnemers
Individueel inschrijven is mogelijk en zal naar verwachting het meest gebeuren. De opleiding gaat door als 8 personen zich definitief hebben aangemeld en het maximum aantal deelnemers voor deze opleiding is 15 personen.

 
Aanmelden
Je kunt je aanmelden via ons contactformulier of door direct een e-mail te versturen naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Vermeld je voor- en achternaam, telefoonnummer en e-mailadres. Geef aan dat je je wilt inschrijven voor de opleiding tot wildernisgids met eventuele andere relevante informatie en/of vragen. Dan wordt de factuur voor je in orde gemaakt en samen met alle overige informatie zoals een beknopte checklist, de uitgebreide informatieve checklist, de boekenlijst en het inschrijfformulier naar je verzonden.

Het volledige programma:

Let op deze tekst kan iets achterlopen met de constante updates. Bij je aanmelding krijg je een compleet overzicht met de laatste versie.

Introductie: Deze eerste opleidingsdag is in Nederland. In een presentatieruimte leren we elkaar kennen en we staan uitgebreid stil bij deze opleiding tot wildernisgids. Uiteraard wordt je vóór deze dag al goed geïnformeerd, maar nu gaan we gezamenlijk in op de verwachtingen, doelstellingen, de vragen die je nog hebt, communicatie, leermethodes en persoonlijk leiderschap.
 
Je uitrusting is de basis van het gehele opleidingstraject. Logischerwijs beginnen we hier dus mee. We lopen de uitgebreide checklist na die je reeds hebt ontvangen. Moet je nog spullen aanschaffen dan adviseer ik je dit pas ná deze dag te doen. Dit voorkomt wellicht miskopen aangezien je tijdens deze dag veel informatie oer uitrusting ontvangt. Daarnaast heb je als deelnemer van deze opleiding de mogelijkheid om bij ons met 10% korting spullen te kopen. Behalve deze zaken besteden we ook kort aandacht aan leermethodes en het fysieke en mentale aspect. Op deze vlakken moet je in staat zijn dergelijke activiteiten uit te voeren. Tot slot hebben we het over persoonlijk leiderschap. In hoeverre neem je jezelf serieus en neem je zelf verantwoording voor het opleidingstraject dat je nu aangaat?
 

Opleidingsinhoud:

- kennismaking
- schoeisel en kleding
- de complete uitrusting
- onderhoud van schoeisel, kleding en uitrusting zoals oa reinigen, opbergen, reparatie, etc.
- voedsel tijdens opleidingstrajecten
- fysieke en mentale conditie/training
- (persoonlijk) leiderschap
- communicatie

Shelter en tools: Waarin slaap jij het liefst? In een koepel-, tunnel- of tipitent? In een bivakzak? Onder een tarp eventueel in combinatie met een zeil, bivakzak, muskietennet of hangmat? Een shelter gemaakt van natuurlijke materialen of natuurlijke shelters zoals een grot, overhangende rotsblok of een omhoog getrokken wortelgestel? Wellicht zelfs zonder een shelter en direct onder een kraakheldere sterrenhemel. Vele manieren zijn mogelijk en het is maar net wat je doelstelling is. Feit is dat je comfort zult ervaren in een goed onderkomen. Bescherming tegen de elementen is veelal pure noodzaak. Omdat beschutting heel belangrijk in de wildernis is besteden we hieraan zorgvuldig aandacht. Dit zal gepaard gaan met een aantal nevenactiviteiten zoals omgang met gereedschap, het aanleren van handige knopen, praktisch het hout leren kennen en het determineren van bomen.
 
Iedereen neemt dit weekend een eigen onderkomen mee. Deze mag alleen tijdens de eerste overnachting worden gebruikt, want de volgende nacht slaap je in een zelfgemaakt natuurlijke shelter. Je kunt ervoor kiezen om alleen of met meerdere personen aan de slag te gaan. Je slaapmat mag je na de eerste nacht ook niet meer gebruiken waardoor je een geïmproviseerd matras moet gaan maken. Het eindresultaat; een hut die bestand is tegen weer en wind en waarin je bovenverwachting lekker zult liggen als je het goed hebt aangepakt. Om dit te kunnen doen moet je gebruik maken van divers gereedschap. We leren je om te gaan met het mes, verschillende zagen, machetes en hakbijlen en de technieken die gebruikt kunnen worden. Veilig werken is een pré. Wat denk je van een worst case scenario? Zondag nemen we de tarp onder de loep. Dit item is klein, licht en vooral veelzijdig en goedkoop in tegenstelling tot een tent. Een must om altijd bij je te hebben. Je leert de juiste quick release knopen te maken voor het uithangen van je eigen tarp. Vervolgens maakt een ieder een bepaalde tarp set-up. We sluiten af met een wandeling waarbij we bomen in de omgeving gaan determineren.
 

Opleidingsinhoud:
- bepakken van de rugzak
- opdoen en afstellen van de rugzak
- veilig werken met gereedschap
- onderhoud van gereedschap
- het nut van een shelter
- waar een shelter te plaatsen (primaire behoeften, natuurbeleving, veiligheid, etc.)
- maken van een natuurlijke onderkomen
- geïmproviseerd matras
- overnachten in de natuurlijke onderkomen
- vuur en shelter
- de veelzijdigheid van een tarp
- de knopen die worden gebruikt bij het opzetten van een tarp
- opzetten en opruimen van een tarp
- diverse tarp set-ups bekijken
- de bivakzak en windzak
- de reddingsdeken en soortgelijke materialen
- behandelen van snijwonden
- het maken van een lepel
- bomen en struiken determineren in de winter
- de diverse houtsoorten

Water en vuur: Onderschat het belang van water niet. Logisch zou je denken, maar toch is statisch vastgesteld dat meer mensen uitgedroogd zijn dan goed gehydrateerd. Verwaarloos jezelf dus niet en drink goed, want 1% vocht tekort leidt oa al tot concentratieverlies. Iets wat je absoluut niet wilt tijdens een onderneming in de outdoors. Het onderwerp water gaan we daarom met zorg behandelen. Verder houden we ons bezig met het maken van vuur aan de hand van verschillende technieken met uiteenlopende tondelmaterialen, want deze belangrijke (misschien wel de belangrijkste) survivalskill moet je in de wildernis simpelweg beheersen.
 
Kan je het water uit de natuur meteen drinken? Zo niet; waarom niet? En hoe maak je het dan wel drinkbaar? Waar haal je water overigens vandaan? Is regenwater meteen te drinken? Op al deze vragen krijg je antwoord en soms aangevuld met een presentatie, demonstratie of oefening. Ons drinkwater halen we net als het vorige weekend uit de vrije natuur. Dit is tevens het eerste weekend in deze opleiding dat je even met je volledige bepakking gaat wandelen. Een goed moment voor jezelf, maar ook voor ons om te kijken hoe dit gaat. Het wordt geen uitputtingsslag, maar we moeten wel een paar kilometers wandelen. Mocht het nu al te zwaar zijn dan is er conditioneel werk aan de winkel, want tijdens het volgende traject dan gaan we serieus aan de wandel. Onderweg houden we ons bezig met het element vuur waaronder vuur maken met behulp van een firesteel en, veel uitdagender, vuur maken met je eigen gemaakte vuurboog. Vuur is in de wildernis niet weg te denken; hiermee kun je oa water zuiveren, eten bereiden, het geeft warmte, biedt bescherming, het kan gebruikt worden als communicatiemiddel/noodsignaal, maar ook geeft het een gevoel van welbehagen en thuis.
 

Opleidingsinhoud:
- omgaan met (drink)water in de natuur
- waterkwaliteit en -vervuiling
- presentatie van diverse waterfilters
- geïmproviseerde waterfilters
- diverse methodes van waterzuivering
- waterreservoirs
- water vinden mbv flora en fauna
- andere manieren van vochtwinning
-  u leert wat tondelmateriaal is
- presentatie van vele soorten tondelmateriaal
- tondelmateriaal en goed brandhout in het bos kunnen herkennen, benoemen en verzamelen
- je leert geveerde/gekrulde stokken te maken
- de overige juiste voorbereidingen voor het kampvuur
- vuur maken met verschillende soorten tondelmateriaal
- verkoold katoen maken
- de tondelzwam
-  vuur maken met de firesteel
- je eigen vuurboogset maken en hiermee proberen vuur te maken
- mocht je snel klaar zijn met de bovenstaande technieken en jezelf vervelen; dan heb je de mogelijkheid om ook vuur te maken met vuurstenen, vuurstenen met slagijzer, een firepiston, een handboor, een vuurploeg en een vuurzaag
- het eindresultaat; van een vlammetje tot een goed brandend kampvuur
- de verschillende typen kampvuren
- verplaatsen van vuur

Navigatie: In de wildernis moet je kunnen oriënteren en navigeren. Neem daarom altijd een topografische kaart en kompas mee en weet hoe je hiermee moet werken. Vertrouw nooit volledig op je GSM of GPS want een defect kan altijd optreden, de batterijen kunnen leeg raken en is het zelfs mogelijk dat de satelieten waarmee de toestellen in verbinding staan plotseling niet meer te gebruiken zijn. De stafkaart en kompas liggen dus aan de basis van elke onderneming. Tevens gaan we in op de communicatiemiddelen die er zijn. Als je verstandig bent zorg je er namelijk voor dat je altijd contact met de buitenwereld kunt maken. Het is een feit dat een sateliettelefoon, rescue beacon en radiozender levens hebben gered.
 
De topografische kaart, ook wel stafkaart of militaire kaart genoemd, is op kleine schaal een precieze weergave van de werkelijkheid. Elk symbool op deze kaarten hebben een betekenis die in de legenda worden verklaard. We duiken diep in deze materie en je zult diverse kaarten en kompassen onder ogen zien. De theorie is soms wat moeilijk, maar uiteraard gaan we daarna lekker buiten aan de slag om met behulp van vele oefeningen deze leerstof eigen te maken. Niet alleen tijdens dit weekend, maar ook in de lesdagen die nog volgen. Dit onderwerp wordt een rode draad in de resterende opleiding. Tevens verdiepen we ons in natuurlijke navigatie en het zal je verbazen hoe nauwkeurig de natuur de windrichtingen kan bepalen. De zon is hierin heel bepalend. Na afloop heb je samen met de voorgaande weekenden al een sterk fundament tot wildernisgids opgebouwd. Na dit lange weekend zal navigatie steeds een 'klein' onderdeel van elk programma worden zodat je deze essentiële vaardigheden en kennis eigen zult maken.
 

Opleidingsinhoud:
- de topografische kaart
- een gedetailleerde uitleg over de stafkaart en legenda zoals kaartschaal, het vierkantnet, verschillende soorten coördinatenstelsels, de drie noorden (kaart, magnetisch en geografisch), hoogtegegevens, etc.
- herkennen van terreinvormen zoals een beekdal, een pas, een graat, een couloir etc.
- de veranderingen die in het landschap kunnen ontstaan
- het kompas
- alle onderdelen van het kompas kunnen benoemen
- de kompas afwijkingen (aanwijsfouten, deviatie, declinatie en inclinatie)
- declinatiecorrectie
- werken met een kaarthoekmeter
- berekenen van coördinaten/waypoints
- de topografische kaart noordelijk georiënteerd houden
- je eigen wandeltocht voorbereiden (routeplan)
- maken van een (nood)plan
- je loopt dit lange weekend 3 verschillende kaart en kompas routes
- met de topografische kaart en kompas opdrachten uitvoeren
- hoekmetingen in het landschap, op het kompas en op de kaart maken
- positiebepaling door halve, hele en meerdere kruispeilingen
- korte demonstratie hoe te werken met een GPS zoals topografische kaart en GPS op elkaar afstemmen
- communiceren vanuit de wildernis

Weerkunde en Flora 1: Het klimaat en weer. Deze natuurverschijnselen hebben gigantisch veel invloed op ons en onze onderneming. Onze hele uitrusting en planning wordt hierdoor bepaald en dit verandert continu. Het is daarom wijs om van het onderwerp weerkunde af te weten. We beginnen bij de basis en we gaan steeds een stapje verder met als einddoelstelling; een weersverwachting te maken aan de hand van de ontwikkeling van wolken. Deze doelstelling zal dit weekend niet worden behaald aangezien het tijd kost om deze materie te leren. Het zal na dit en het volgende traject meerdere keren kort worden behandeld.
 
Allereerst beginnen we in de banken met het klimaat en weer. In tijden van internet lijkt deze kennis niet meer noodzakelijk, maar in gebieden zonder bereik is dit toch echt een must. In de ochtenden leg ik aan de hand van een powerpoint presentatie, video's, tekeningen en diverse oefeningen een goede basis aan waarop we de volgende weekenden verder kunnen bouwen. Naast weerkunde behandelen we ook beknopt de klimaatmodellen en geografie. Denk hierbij aan informatie over koude gebieden, berg- en kuststreken, droge gebieden, woestijnen, etc. Zowel zaterdag als zondag eindigen we met deze onderwerpen in het begin van de middag. We gaan vervolgens naar buiten om tijdens wandelingen het plantenrijk te behandelen waarbij de nadruk ligt op de eetbare delen. Natuurlijke voeding zal overigens niet koud op je dak vallen; inmiddels hebben we al stilgestaan bij diverse planten die niet genegeerd konden worden door oa de standplaats en de vroege bloeiperiode. Hopelijk treffen we dit weekend verschillende weertypes aan zodat we er een mooi palet aan wolkenformaties te aanschouwen zijn. De onderwerpen weerkunde en flora worden in een tweeluik gehouden zodat er een gezonde afwisseling is tussen passief (= binnen in de schoolbanken) en actief (= buiten zijn).
 

Opleidingsinhoud:
- het ontstaan van wolken
- wolkengeslachten en -soorten op naam brengen
- weersvoorspelling koppelen aan de ontwikkeling van wolken
- de regels van de wind
- het klimaat
- de seizoenen
- weersinvloeden op de mens
- weersinvloeden op je onderneming; dit dien je altijd mee te nemen in je risicoanalyse
- het weer en de flora en fauna
- de klimaatmodellen
- geografie (huiswerkopdracht)
- klimaatsverandering
- het determineren van wilde planten
- ongeveer 30 eetbare planten worden dit weekend behandeld

Weerkunde is één van de onderwerpen die tijdens de aankomende weekenden herhaaldelijk wordt opgepakt zodat het meer eigen wordt gemaakt en tevens voor nog meer uitdieping zorgt.

Weerkunde en flora 2: Dit is het tweede deel van weerkunde en flora. Het laatste weekend stond meer in het teken van weerkunde, maar nu zal de flora het meest in de schijnwerpers staan. Wat groeit en bloeit er nu allemaal om ons heen? Wat kan je ermee? Je leert diverse planten en bomen kennen en we gaan voornamelijk in op de eetbare delen, maar schuwen niet om giftige en medicinale planten te behandelen. Het onderwerp voeding betrekken we hierbij. Niet alleen de voedingselementen diepen we uit, maar ook van de samenstelling van maaltijden tijdens tochten tot aan diverse bereidingswijzen. Om optimaal te kunnen functioneren dient je voeding evenwichtig zijn. Dit is geen hogere wiskunde, maar toch noodzakelijk om bewust te worden van wat voeding met je doet.

Voeding uit de natuur heeft voor mij behalve charme ook grote meerwaarde. Met deze kennis hoef ik geen groentes van thuis mee te nemen, maar kan ik deze gewoon uit de vrije natuur verzamelen. Het is niet alleen heel voedzaam en gezond, maar ook nog eens gratis. Dit weekend staat dus in het teken van natuurlijke voeding, maar we kunnen helaas niet uitgebreid wildplukken. We doen dit alleen op de zaterdag waar het is toegestaan; we verzamelen dan wat voedsel voor ons diner. Tijdens onze aanstaande opleidingstrajecten in Duitsland, Frankrijk en Schotland gaan we hier mee verder. Zaterdag betreden we de Zeeuwse kust en zondag gaan we naar het bos in Oostvoorne/Rockanje. We wisselen de onderwerpen flora en weerkunde geregeld met elkaar af zodat er wederom een prettige balans is. Relatief veel theorie gedurende dit weekend, maar wel in combinatie met een wandelingen, opdrachten en aan het einde van de middag gaan we lekker kokkerellen. De plantenstudie is waarschijnlijk één van de onderwerpen die voor het examen de meeste studie-uren van je zal vergen. Je zult niet de eerste zijn die naast deze jaaropleiding verschillende of zelfs alle eetbare planten cursussen volgt.
 

Opleidingsinhoud:
- het determineren van wilde planten
- ongeveer 50 eetbare planten worden dit weekend behandeld
- wandeling waarbij we zaterdag beperkt natuurlijk voedsel verzamelen
- verschillende gerechten maken van verzamelde planten gecombineerd met ingekocht voedsel
- weerkunde; vervolg op het afgelopen traject waarbij een korte herhaling, meer theorie zoals de frontale depressie en hoe de flora reageert op het weer, diverse opdrachten en een toets aan bod komt

Literatuur
Als determineergids of naslagwerk zijn deze boeken aan te raden:
- de absolute plantendetermineerbijbel is de Heukels' Flora van Nederland door Ruud van der Meijden, maar zal voor een beginner door de terminologie moeilijk zijn om mee te werken.

- niet te vergelijken met de Heukels door een andere manier van determineren, maar ook erg gewaardeerd de Veldgids Nederlandse Flora van Henk Eggelte
- als 'snel' determinatiegids kan ik de Nieuwe Bloemengids van Richard Fitter of de Nieuwe Plantengids voor onderweg van Thomas Schauer aanraden
- geen determineerboek, maar wel een prachtig naslagwerk bestaand uit 5 boeken de Nederlandse Oecologische Flora met als ondertitel Wilde planten en hun relaties door Eddy Weeda, Rein Westra, Chiel Westra en Taco Westra
- website Flora van Nederland

- Voor informatie over eetbare planten kan ik met volle overtuiging 200 eetbare wilde planten aanraden van Steffen Guido Fleischhauer, Jurgen Guthmann en Roland Spiegelberger. Dit boek is een afgeleide van het Duitstalige boek Enzyklopädie Essbare Wildpflanzen van dezelfde auteurs die maar liefst 2000 planten behandeld.

Fauna: Het zien van wilde dieren geeft een altijd extra dimensie aan de dag. Überhaupt het besef dat je niet alleen bent in de wildernis en elk moment oog in oog kunt staan met een wild dier brengt een bepaalde mate van bewondering en opwinding met zich mee. Je kunt ervoor gaan zitten om wild te spotten, maar ook dan is een waarneming vrijwel altijd onverwachts. En als het dier zelf niet te zien is dan zijn er nog altijd de sporen die zij achterlaten. De meeste aandacht tijdens dit weekend gaat uit naar de grote fauna met hun sporen.

Op en rond het Kootwijkerzand gaan we struinen. Zoals je nu veelal van ons bent gewend beginnen we met een theorieles. Vervolgens maken we een kleine trektocht waarbij alle leerstof wordt behandeld. Tevens leer je welke dieren grote invloed kunnen hebben op je onderneming. Denk hierbij oa aan lastdieren, maar ook gevaarlijke dieren. De dagen zijn nu lang en daarom gaan we er vroeg op uit om wild te spotten. Voorafgaand aan dit weekend zijn er al diverse huiswerkopdrachten in dit kader gemaakt waardoor je al bekend met dit onderwerp bent.
 

Opleidingsinhoud:
- terminologie van diersporen
- afstemmen op de omgeving zoals het zien, horen, ruiken en voelen
- jezelf inleven in prooi- en roofdieren
- welke dieren welke sporen achterlaten
- zoeken naar uiteenlopende diersporen
- duidelijk onderscheid tussen prenten van ree, edelhert en zwijn
- inzicht krijgen in diverse loopwijzen
- zoeken, volgen, lezen/determineren van een dierspoor
- gipsafdruk maken van een prent

Wildbivakkeren: Voor het eerst tijdens deze opleiding gaan we wildbivakkeren. Dit doen we in Nationaal Park de Vogezen in Frankrijk waar we een kleine trektocht maken waarbij paddenstoelen en wildplukken ook centraal staan. Veel natuurlijk voedsel en paddenstoelen zijn in dit jaargetijde te vinden en daarom behandelen we dit onderwerp aandachtig. De eetbare soorten, mits ze niet op de rode lijst staan, verzamelen en nuttigen we. De routine van routeplanning, gebruik van de kaart en kompas, wandelen, kamp opzetten en afbreken, eten bereiden, rugzak bepakken, etc. komt beter in je systeem te zitten.
 
Tijdens dagen zoals deze leer je de natuur pas echt kennen. De kleinste schakeringen in licht, geluid en gevoel dringen je bewustzijn in. Denk bij het laatste bv aan de gevoelstemperatuur. Ooit eens opgevallen dat de temperatuur net iets zakt voordat het gaat regenen? En dat het vaak ook iets donkerder wordt. Deze bewustwording en vele andere liggen op je te wachten als je voor langere periodes de natuur in trekt. Samen met de kennis die je inmiddels hebt opgedaan zal je je kennis en inzichten alleen maar uitbreiden. Korter gezegd; het contact met de natuur versterkt. Paddenstoelen zullen hoogstwaarschijnlijk in overvloed zijn. Het is het jaargetijde ervoor, maar wanneer het erg droog is kan het schaars zijn. We gaan er uitgebreid en (h)eerlijk mee aan de slag. Dit lange weekend is een goede voorbereiding op het 10-daagse programma die je volgende maand in Schotland staat te wachten.
 

Opleidingsinhoud:
- de trektocht
- wildkamperen vs wildbivakkeren
- overnachtingslocatie bepalen aan de hand van de stafkaart
- koersbepalen aan de hand van de stafkaart en kompas en nauwkeurig bewandelen
- de basis van paddenstoelen zoals bouw, voortplanting, functie, etc
- eetbare en giftige paddenstoelen
- de vergiftigingstypen van paddenstoelen
- natuurlijke voeding verzamelen en toevoegen aan onze maaltijden
- natuurlijke navigatie
- introductie over de geschiedenis van natuurlijk navigeren
- hulp van de zon, maan en sterren
- betrouwbare en onbetrouwbare aanwijzingen vanuit de natuur
- geïmproviseerd kompas maken
- diverse noodsignalen

Trektocht Schotland: Langzaam hebben we naar dit punt toegewerkt. Schotland, waar we letterlijk het hoogtepunt zullen bereiken. Onherbergzaam terrein waar we met volle bepakking langs de kust en door de bergen trekken. Intens genietend van dit prachtige land. Tentje opzetten, soms koken boven een kampvuur en soms koken op een brander. Slapen met uitzicht op de bergen en de oceaan, wakker worden, ontbijten, tentje afbreken, rugzak inpakken en lopen naar de volgende locatie. Deze heerlijke routine zal verder inslijten. Toch is het ook een week waarbij theorie en praktijk van diverse leerstof voorbij komt. Veelal aan het einde van de dag wanneer we gesetteld zijn met een heerlijk bak koffie, thee of chocolademelk.

 
Al het geleerde komt in dit 10-daags programma (tijdens de trajecten van 2021/2022 zal dit een 9-daags traject zijn) terug zoals kaart en kompas, shelter, drinkwater, gebruik van gereedschap, vuur en voedsel uit de wildernis. Je wordt op de proef gesteld in allerlei facetten. De bronsttijd van edelherten zorgt voor een extra bijzondere sfeer. Het geburl horen we van verre, maar we kunnen dit spectakel ook zien. Fysiek gezien wordt het geen uitputtingsslag, want je loopt maximaal 8 kilometer op een dag, maar intens is het wel. Mentaal gezien is de regen wellicht de grootste uitdaging. Een theorie examen volgt aan het einde van deze week. Daarnaast zal er voor iedereen tijdens deze tocht genoeg vrije tijd te besteden zijn. Persoonlijk hou ik ervan om te vissen tijdens een onderneming als deze. Daarom neem ik een vishengel en visfuik mee en wat ik vang, eet ik op. De Schotse kust biedt in dit jaargetijde een overvloed aan voeding waar wij zeker gebruik van gaan maken.
 

Opleidingsinhoud:
- routine van de trektocht
- rivierdoorsteek
- uitgebreid werken met kaart en kompas
- routeplan maken en uitvoeren
- communiceren in de wildernis
- diverse manieren van drinkwaterwinning
- voedsel uit de natuur (denk hierbij aan vis, zeevruchten zoals mossels en kokkels, zeewieren, paddenstoelen, bosvruchten en planten)
- aanvullend voedsel uit de natuur nuttigen
- bij visvangst; schoonmaken en bereiden van vis
- de wolken lezen en weersvoorspellingen eraan koppelen

Sneeuwgebieden: Op dit punt aangekomen ben je er klaar voor om de wildernis te betreden behalve in sneeuwgebieden. Een wildernisgids moet echter voorbereid zijn op sneeuw en daarom is het tijd om de winterse woestenij te bezoeken. We doen dit in het grensgebied van Noorwegen en Zweden. Zes dagen lang verblijven we in de witte wildernis waar gemiddelde temperaturen heersen van overdag ongeveer minus 10 graden Celsius en 's nachts van -20 met uitschieters minus 30. Warm blijven is dus prioriteit nummer 1. Een kampvuur helpt ons. Daarnaast wordt er een groepstent met houtkachel meegenomen. Niet iedereen kan hierin zitten, maar het zal alleen worden gebruikt als iemand dat echt nodig heeft. De temperatuur kan met een goed vuur binnen oplopen naar ruim 20 graden boven nul.

Activiteiten in de sneeuw brengt een hele andere manier van voorbereiding met zich mee. Met één en dezelfde bepakte rugzak kan je vaak de lente, zomer en herfst doorkomen, maar 's winters lukt dat helaas niet. Je bent dan genoodzaakt om een grotere rugzak mee te nemen met daarin warmere kleren, warmere slaapzak en -matje, meer voedsel en wellicht een andere tent. Gevoerd schoeisel en sneeuwraketten of tourski's met skistokken behoren ook ineens tot je uitrusting. Een pulka kan ook een optie zijn waardoor je je bepakking makkelijker kunt vervoeren. We verblijven de hele periode in ons basiskamp. Wel is het plan om een 2-daagse trektocht te maken als de weersomstandigheden het toelaten. Het wandelen doen we uitsluitend met sneeuwrakketen onder de voeten, want anders zakken we weg in de (diepe) sneeuw. Het terrein is vlak en licht heuvelachtig waardoor we niet te maken kunnen krijgen met lawinegevaar.
Dit programma kan lijden onder extreem koude. In dat geval zullen we onze planning zo goed als mogelijk aanpassen en kan het helaas voorkomen dat één of meerdere programmaonderdelen niet worden uitgevoerd. We bekijken ter plaatse welke activiteit op welke dag het best uitgevoerd kan worden. Een beschrijving met tijdsplanning van het weekprogramma maken we uiteraard wel, maar de ervaring is dat deze door het weer niet altijd kan worden nageleefd.

 

Opleidingsinhoud:
- de winteruitrusting*
- de pulka (demonstratie)
- wandelen op sneeuwraketten met wandelstokken
- 2-daagse trektocht als de weersomstandigheden het toelaten
- kamporganisatie, -technieken en -hygiëne
- tondelmateriaal in de winter
- kampvuur in de sneeuw
- diverse manieren van waterwinning uit sneeuw en ijs
- sneeuw als bouwmateriaal
- een quinzhee bouwen
- shelter bouwen icm sneeuw en andere natuurlijke materialen
- natuurlijke shelters en noodshelters
- warmte isolatie technieken
- gevaren in sneeuwgebieden
- tijdens wandelingen besteden we ook aandacht aan de flora, fauna en het weer
- met een beetje geluk zicht op het Noorderlicht, ook wel het Poollicht of Aurora Borealis genoemd

* wanneer je geen complete winteruitrusting hebt dan is het mogelijk om je winteruitrusting te huren bij een extern bedrijf of bij een legerdump spullen te kopen waardoor kosten kunnen worden bespaard.

De trainer

 Mark Burg

Mijn hele familie heeft raakvlakken met de natuur waardoor ik van jongs af aan het natuurlijke leven ontdekte en daarmee werd de basis gelegd. In 1999 ging ik als buitensportinstructeur in verschillende landen werken en hierdoor ging ik mij nog meer in de natuur verdiepen. Sindsdien heb ik diverse buitensportopleidingen, bushcraftcursussen en -workshops, natuurexcursies en relevante lezingen gevolgd en menig boek over dergelijke onderwerpen versleten. Omdat mijn kennis in de bushcraft, survival, trekking en natuur groeide, nam ik vanuit mijn toenmalige werk steeds meer mensen mee voor diverse cursussen, excursies en tochten. Na vele enthousiaste en positieve reacties heeft dit ertoe geleid dat ik de Wildernisschool in 2007 heb opgericht.

Het organiseren en uitvoeren van programma's is inmiddels een routine geworden waarbij er didactisch wordt gewerkt. De natuur is de basis van ons bestaan en daarom is het noodzakelijk om hiermee in harmonie samen te leven. De doelstelling die ik tijdens onze activiteiten heb is om deelnemers op hun eigen manier de natuur te laten ervaren en hen te laten zien dat de natuur een onuitputtelijke bron van leven is die ons alles verschaft wat wij primair nodig dienen te hebben. Zo hoop ik cursisten met een ander oog naar de natuur te laten kijken en te enthousiasmeren voor de natuur.

Meld je hier aan voor de wildernisopleiding in Nederland. Voor vragen over de cursus neem contact op via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Help ons het aanbod te verbeteren en geef jouw mening nadat je de opleiding hebt gevolgd. Benieuwd wat andere mensen van Mark als trainer vinden? Lees zijn reviews hier.

• Bushcraft in Nederland
• Bushcraft
• Outdooropleiding
• Wildernisinstructeur
• Wildernistrainer

• Vorige
• Volgende