Voor de Nederlandse hulpdiensten is het niet altijd mogelijk om op tijd bij een gewonde aan te komen. Bij SHTF (Shit Hits The Fan) momenten, is het dan ook beter om op je eigen kunnen te vertrouwen dan op externe hulpdiensten. Een mens kan tijdens rampsituaties net als bij normale situaties veel verschillende ziektes onder de leden krijgen. Ouderdom brengt gebreken met zich mee en zelfs jongeren liggen soms ziek in bed. Daarnaast zit een ongeluk in een klein hoekje en directe hulp is dan vaak vereist.

Aangezien een opleiding tot dokter zes jaar duurt is het onmogelijk om alle onderwerpen in dit artikel te behandelen. Gelukkig zijn er veel boeken geschreven over geneeskunde. Voor meer informatie over geneeskundige boeken klik hier.

Naast ziektes kun je ook te maken krijgen met een ongeluk. Voor dit soort momenten gebruiken wij onderstaand model. Dit stroomschema loopt stap voor stap de mogelijkheden door totdat er duidelijk is wat de patiënt mankeert. Afhankelijk van de verwondingen kan er vervolgens actie ondernomen worden. Onderstaand stroomschema is ons aangeleerd in het jaar 2002. Het kan dan ook zijn dat nieuw onderzoek heeft aangetoond, dat bepaalde stappen beter anders uitgevoerd kunnen worden. Het is daarom ook een ieder zijn eigen verantwoordelijkheid om dit schema wel of niet te gebruiken.

EHBO-Stroomschema

Simpele uitleg stroomschema
Om het schema wat duidelijker te maken hebben we hieronder een simpele en korte uitleg neergezet. We zijn ons ervan bewust dat deze uitleg veel uitgebreider kan. We proberen echter enkele simpele denkmethodes mee te geven en niet een complete opleiding.

1. Je begint met het aanspreken van het slachtoffer. Probeer in beide oren te praten en controleer of zijn ogen eventueel bewegen. Als hij reageert vraag hem dan wat er gebeurd is. Belangrijk hierbij is of hij eventueel hoofdletsel kan hebben. Zowel bij geen reactie als bij eventueel hoofdletsel fixeer je de gewonde zijn nek.
2. Vervolgens luister je naar de gewonde zijn ademhaling. Als je een snurk, piep of rochel hoort dan moet je dit proberen op te lossen. Enkele methodes om dit voor elkaar te krijgen zijn mondreiniging, chinlift en jawtrust. Als je de oorzaak van de geluiden op kan lossen ga je verder in het schema. Blijven de geluiden aanwezig en de gewonde wordt stervensbenauwd dan moet je een coniotomie uitvoeren.
3. Het probleem bij een bewusteloos persoon is dat zijn tong naar achteren kan vallen. Hierdoor kan zijn luchtweg worden afgesloten waardoor hij of zij kan stikken. Een snurkend geluid is dan ook al vaak een voorteken dat de tong naar achteren hangt. Het plaatsen van een Mayo-tube kan dit probleem oplossen. Mocht er geen sprake zijn van nekletsel dan kan de gewonde in de stabiele zijligging worden gelegd.
4. Dat een persoon ademhaalt wil niet zeggen dat hij of zij voldoende ademhaalt. De volgende stap is dan ook om dit te controleren. Dit doe je door te kijken, te voelen en door te luisteren. Als je rond de 16 ademhalingen per minuut waarneemt kun je verder met het schema.
5. Als de ademhaling lager is dan 16 (1 tot 9 ademhalingen) moet je bij beademen. Dit betekend dat je extra lucht in de gewonde zijn longen blaast. Controleer wel even of hij nog een kloppende slagader heeft. Mocht dit namelijk niet het geval zijn, dan staat zijn hart waarschijnlijk stil en kun je overgaan op hartreanimatie of stoppen.
6. Gaat de ademhaling sneller dan 29 keer per minuut, dan heb je waarschijnlijk te maken met één van onderstaande problemen.
7. Een pneumothorax of klaplong is de toestand waarbij er in de borstholte naast de long ook vrije lucht aanwezig is. Deze lucht drukt op de inwendige organen, dus ook op de long. Hierdoor neemt het volume van de long af, in extreme gevallen tot een klomp ter grootte van een vuist die in het midden van de borstholte aan de luchtwegen vast zit. Zodra er sprake is van een pneumothorax moet je een naald in zijn borst steken om de extra lucht af te voeren. Ook wel een spoedthoracocentese genoemd.
8. Een Fladderthorax is het ritmisch bewegen van een deel van de borstkas (thorax) wand. Hierbij zijn de bewegingen tegengesteld (paradoxaal) aan de normale bewegingen die de thorax maakt bij de ademhalingscyclus. Dit komt doordat een groep (minimaal 3) opeenvolgende ribben op 2 plaatsen of meer zijn gebroken of doordat het aan weerszijden van het borstbeen (sternum) is gebroken. Een groot gevaar bij deze conditie is dat de gebroken ribben ernstige inwendige verwonding kunnen veroorzaken. Veel meer dan ondersteuning (tape) en rust kun je niet doen.
9. Een open pneumothorax is een andere versie waarbij de lucht door een open wond naar binnen komt. Door een asherman chest seal te plaatsen voorkom je dat lucht naar binnen kan maar dat het wel naar buiten gaat.
10. De volgende stap in het onderzoek is het controleren van de HOLK. Dit staat voor Hals, Oksels, Liezen en Knieën. De slagader is op deze plaatsen erg kwetsbaar en kan gemakkelijk worden beschadigt. Een slagaderlijke bloeding moet je dan ook zo snel mogelijk proberen te stoppen. Dit kan door een drukpunt te gebruiken en vervolgens een drukverband. Mocht dit alles niet helpen dan is een knevel de laatste optie. (Ga bij een slagaderlijke bloeding niet eerst rustig zijn nek fixeren.)
11. Mocht er geen probleem zijn bij de HOLK dan kun je stap voor stap de rest van het lichaam controleren op bloedingen. Zodra je een wond tegen komt behandel je deze zo goed mogelijk.
12. Dankzij allerlei interne en externe problemen kan een gewonde in shock raken. Een shock is een acute levensbedreigende toestand waarbij de druk in de bloedvaten te laag is om de vitale lichaamsfuncties in stand te houden. De doorbloeding en dus de zuurstofvoorziening van het hart, de hersenen en andere organen komen hierdoor in het gedrang wat snel resulteert in het afsterven van cellen. Eenmalig zweet, een wit gezicht, verhoogde ademhaling en een zwakke pols zijn enkele symptomen waaraan je shock kan herkennen. Door een infuus te plaatsen 'vul' je het circulatiesysteem weer.
13. De laatste stap van het onderzoek is het controleren van de gewonde zijn bewustzijn. AVPU staat voor, Alert, Verbal, Pain en Unresponsive. Alert is als de gewonde bij bewustzijn is en goed reageert. Verbal is als hij of zij bij bewustzijn is maar “vaag” reageert. Pain betekend dat de gewonde bewusteloos is maar nog wel beweegt of reageert als je hem een pijnprikkel geeft. Unresponsive betekend dat hij of zij bewusteloos is en totaal geen reactie op een pijnprikkel geeft.

Zodra dit eerste onderzoek is afgerond zou de gewonde redelijk stabiel moeten zijn. Omdat je echter zeker wil weten dat alles in orde is begin je een tweede onderzoek. Deze lijkt veel op de eerste maar je kan nu iets rustiger aan doen en meer op de details letten. Tevens neem je de gewonde zijn pols en blijf je deze ieder paar minuten opnemen. Ieder verandering ervan kan namelijk een symptoom zijn van een onontdekt probleem in het lichaam.

Nog niks in huis? Begin klein en goed.                EHBO tas rood

• Vorige
• Volgende